GS-TS Trương Nguyện Thành vừa được trao quyết định để trở thành đồng Viện trưởng Viện Khoa học công nghệ tính toán TPHCM.
Sau gần 3 năm vận động, chuẩn bị để thành lập Viện KHCN Tính toán cho TPHCM, việc trao quyết định này đã phần nào xác định khá rõ hình hài của một Viện KHCN Tính toán đầu tiên trong cả nước, nơi nhiều lãnh đạo của TPHCM kỳ vọng sẽ trở thành một thế mạnh của TP, không chỉ trong nước, mà còn so với cả khu vực.
Đối với những người am hiểu, thì KHCN Tính toán được coi là một trong những ngành công nghệ mũi nhọn cần phải phát triển, bởi nó đóng vai trò rất quan trọng trong hàng loạt vấn đề, cả cao lẫn thấp: sinh học, công nghệ mô phỏng, khoa học vũ trụ, sản xuất…
Bởi vậy, cùng với một đồng viện trưởng là người Việt Nam ở nước ngoài, viện này cũng được xây dựng cơ chế để có nhiều lãnh đạo khác, cũng là Việt kiều, để phát triển một ngành công nghệ cao và đến giờ này vẫn còn mới mẻ ở Việt Nam.
Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là việc trao quyết định làm đồng viện trưởng cho GS-TS Trương Nguyện Thành, một Việt kiều đang sống và làm việc tại Mỹ (giảng viên Đại học Utah), khiến người ta có thể nhìn thấy một bước đi táo bạo, đổi mới trong cách mời gọi người tài và sử dụng người tài của TPHCM. Sự đổi mới đó thể hiện rõ qua mức đãi ngộ và cơ chế làm việc: đãi ngộ cao so với các đơn vị nhà nước khác, đồng thời một năm, GS-TS Thành chỉ cần làm việc tại Việt Nam khoảng 3 tháng.
Có lý do là vì GS-TS Thành còn có công việc ổn định của mình tại Mỹ, nhưng cũng còn có lý do là, với sự phát triển của KHCN hiện nay, không phải viện trưởng cứ nhất thiết phải có mặt hàng ngày ở viện mới làm việc được. Suy cho cùng, TPHCM cần sự góp sức của GS-TS Thành hơn là sự có mặt của ông!
Thực ra, từ trước đến nay, TPHCM cũng là một nơi thu hút và thu hút được lực lượng trí thức trong và ngoài nước rất đông đảo. Người ta cũng thấy nhiều GS, TS Việt kiều về nước làm việc trong các trường, viện trong nước. Tuy nhiên, các nhà khoa học đó đã về nước để sống và làm việc, chứ không phải vẫn sống ở nước ngoài, mang tri thức về, góp sức cùng với Việt Nam.
Trước đây, nhiều người cho rằng, có rất nhiều đơn vị, nhiều địa phương đã trải thảm đỏ mời bằng được những trí thức trong và ngoài nước về, dẫu rằng, sau khi mời được rồi, thì lại… chưa biết dùng họ vào đâu cho phù hợp. Thì lần này, TPHCM đã có một ý tưởng ngược lại hoàn toàn: mời các nhà khoa học hợp tác làm việc, chứ không phải trải thảm đỏ ra, mời bằng được người ta về nước sống.
Thu hút lực lượng trí thức trong và ngoài nước để xây dựng và phát triển TPHCM là một trong những mục tiêu đang được UBND TPHCM triển khai. Đó cũng là chủ trương của Đảng và Nhà nước.
Tuy nhiên, thực hiện như thế nào lại là một vấn đề. Mỗi người đều có một hoàn cảnh riêng của mình, nên mặc dù có nặng lòng với quê hương, không phải ai cũng có thể về sống và làm việc trong nước ngay được.
Trong xu thế đó, cách làm tại Viện KHCN Tính toán, là một thí điểm mới để có thể mở ra một xu thế, một cơ chế làm việc mới để người tài về gần với quê hương hơn.
Hồ Xung
