Là một quốc gia nằm trên bao lơn của biển Đông thông ra Thái Bình Dương, với hơn 75% dân số sống dọc theo một bờ biển dài hơn 3.200km và tại 2 đồng bằng sông Hồng và sông Cửu Long, Việt Nam thuộc các nước bị uy hiếp nhiều nhất bởi sự biến đổi khí hậu toàn cầu và mực nước biển dâng.
Câu hỏi hiện nay không còn là “liệu các hiện tượng có ảnh hưởng đến đất nước ta hay không?” mà là “ứng phó như thế nào để giảm thiểu thiệt hại, bảo vệ tối đa thành quả lao động quá khứ và tiếp tục phát triển bền vững”. Đó cũng là ý kiến trăn trở của không ít nhà khoa học trong nước.
Biến đổi khí hậu, một cụm từ không mấy xa lạ với những nhà nghiên cứu môi trường thế giới. Và đáng nói hơn là hầu hết các nước đều thấu hiểu về tác hại của nó. Ở đâu xa lạ như nước Phần Lan, xứ sở của những ông già Noel vốn được biết đến với trùng trùng tuyết phủ, với những sa mạc băng phải dùng đến các chú chó kéo xe hay những con tuần lộc.
Vậy nhưng, mùa Noel năm nay người dân Phần Lan đã phần nào tiếc nuối khi thay vì băng tuyết phủ đầy thì lại có mưa, các sa mạc băng dần tan chảy và cả nguy cơ lũ lụt. Khi băng ở Bắc và Nam cực ngày một tan ra, cũng như mực nước biển trung bình đang dâng lên từ hơn một thế kỷ qua ở nhiều khu vực trên thế giới, các nước đã ít nhiều có những hành động ứng phó. Vậy nhưng, rất ít nước có hẳn chương trình mục tiêu quốc gia như Việt Nam.
Ngoài những kế hoạch, dự án mang tính bao quát với sự tích hợp của nhiều ngành, nhiều lĩnh vực cùng tham gia ứng phó với biến đổi khí hậu, các nhà khoa học cho rằng Việt Nam cần phải tận dụng sự hỗ trợ của các nước. Việc đẩy mạnh hợp tác quốc tế giúp Việt Nam kịp thời có thông tin, số liệu được cập nhật liên quan đến biến đổi khí hậu và biển dâng; đào tạo nguồn nhân lực và hợp tác trong điều tra và nghiên cứu những đề tài khoa học đặt ra cho khu vực và thế giới.
Mới đây, một nhóm nghiên cứu về biến đổi khí hậu của các nhà tài trợ quốc tế cũng đã được thành lập. Sự cam kết chung của nhóm tài trợ là hợp tác nghiên cứu, hỗ trợ đào tạo, thiết bị, chuyển giao công nghệ thân thiện với khí hậu, hỗ trợ xây dựng cơ chế, chính sách, thể chế cho các hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu trong khu vực và trên thế giới.
Hội nghị thượng đỉnh toàn cầu về phát triển bền vững tại Johannesburg (Cộng hòa Nam Phi) năm 2002 cũng đã nhận định rằng những hậu quả của biến đổi khí hậu toàn cầu trực tiếp tác động đến sự sinh tồn của loài người, và đã đề xuất những chương trình hợp tác về tài nguyên nước, năng lượng, sức khỏe con người, nông nghiệp, an ninh lương thực và đa dạng sinh học.
Về mặt quản lý nhà nước, các nhà khoa học cũng đánh giá cao những nỗ lực của Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường. Tuy nhiên, đã đến lúc cần xúc tiến các biện pháp cụ thể, cấp bách chứ không phải có “Chương trình mục tiêu quốc gia” rồi nhưng nước đến chân… mới nhảy. Đó là cần xây dựng cơ sở dữ liệu (bản đồ, số liệu, ảnh vệ tinh phục vụ cho công tác ứng phó với biến đổi khí hậu và biển dâng) hoặc xây dựng danh mục các dữ liệu hiện có ở các cơ quan và quy chế sử dụng chung các dữ liệu này.
Có chương trình bảo vệ và trồng rừng đầu nguồn, rừng ngập mặn, rừng phòng hộ ven biển. Thống kê số hộ và số dân hiện đang cư trú dọc bờ biển, những nơi bị đe dọa xâm thực, và cần được bố trí đến nơi cư trú mới an toàn trên từng độ cao mà không làm tổn hại đến sự ổn định của địa mạo. Xác định các địa bàn cư trú mới tiềm năng, mô hình canh tác và kết cấu hạ tầng. Quản lý nghiêm việc khai thác và bảo vệ các tầng nước ngầm ngọt ở đồng bằng sông Cửu Long…
Trần Anh
No comments:
Post a Comment