Wednesday, 8 October 2008

Giải quyết ô nhiễm môi trường - Nhận thức chậm, hậu quả khó lường

Tình trạng ô nhiễm môi trường đã đến mức báo động đỏ, vụ Vedan bức tử sông Thị Vải đã gây phẫn nộ trong dân chúng nhiều tuần qua. Thế nhưng, trách nhiệm thuộc về ai, xử lý ai… một lần nữa được tranh luận sôi nổi giữa các đại biểu HĐND TPHCM và lãnh đạo các Sở Tài nguyên – Môi trường TPHCM, Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu và Long An tại trong chương trình Nói và làm của HĐND TPHCM vào ngày hôm qua 5-10.



Xử lý phải “lúc cứng, lúc mềm”


Chủ tịch HĐND TP Phạm Phương Thảo đặt câu hỏi với Sở TN-MT TPHCM bằng những vấn đề quản lý nhà nước: liệu có bất cập trong cách thức kiểm tra, khả năng kiểm tra…? Ông Đào Anh Kiệt, Giám đốc Sở TN-MT TPHCM, trả lời ngay: Bảo vệ và kiểm tra tình hình ô nhiễm môi trường không chỉ có sở mà rất nhiều đầu mối cả phường xã, quận huyện. Bộ phận thanh tra sở chỉ có 30 người, trong khi đó lực lượng cảnh sát môi trường mới được thành lập, chưa có đủ quyền hạn để xử phạt.

Theo ông Kiệt, vấn đề ô nhiễm môi trường không phải mới xảy ra, mà từ nhiều năm rồi. Không cần phương tiện kỹ thuật đo lường, mà ngay cả người dân bằng mắt thường nhìn vào hiện trạng đã thấy mức độ ô nhiễm ngày càng trầm trọng hơn.


Nghe vậy ĐB Đặng Văn Khoa lập tức phản ứng: Đã nhận định như vậy mà anh Kiệt còn trả lời trên Báo SGGP rằng “… chế tài xử phạt chưa đủ sức răn đe, hoặc có nhưng cơ quan thực thi chưa dám phạt nặng. Người thực thi nhiệm vụ chưa dám mạnh tay với DN (như cúp điện, cúp nước, đình chỉ hoạt động…) vì ngại ảnh hưởng đến công ăn việc làm của người lao động… “.

Nếu “xê xoa” như vậy thì khi nào mới khắc phục được? Ông Kiệt nhẹ nhàng: Xử lý vấn đề này không hề đơn giản, mong anh Khoa cũng như người dân TP hãy nhìn những cách làm của chúng tôi là có chuyển biến, nhưng nó không thể một sớm một chiều được. Nhiều vấn đề do lịch sử để lại, chứ không phải mới xảy ra hôm qua. Chúng ta có rất nhiều biện pháp nhưng cũng phải có “lúc cứng, lúc mềm”. Tất cả đều phải dựa trên luật mà xử lý, không thể tùy tiện! Theo ông Kiệt, sở đang xin UBND TP cơ chế “đột nhập” như đoàn kiểm tra liên ngành 814 để kiểm tra bất ngờ những địa chỉ gây ô nhiễm được người dân tố giác.


Nhiều ĐB đồng tình cao cơ chế đặc thù này, nhưng góp ý thêm: Đã đột nhập mà đưa công văn báo trước ngày giờ đến kiểm tra là thua trắng! Không phải người dân không ghi nhận những nỗ lực của ngành môi trường thời gian qua, mà người dân cần một lộ trình cụ thể 1 năm, 5 năm hay 10 năm nữa tất cả doanh nghiệp phải có hệ thống xử lý nước thải hoạt động được.


Giám đốc Sở TN-MT tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu Đặng Như Hiển quả quyết: Tất cả dự án đầu tư mới phải “thân thiện” với môi trường thì mới được hoạt động, còn những doanh nghiệp đang hoạt động, thì ngay trong năm 2009 phải có hệ thống xử lý nước thải “chạy” tốt. Bây giờ nếu không làm thì mai sau con cháu chúng ta sẽ lãnh đủ!


Phó Giám đốc Sở TN-MT tỉnh Long An cũng chứng minh sự quyết liệt của mình: hiện nay doanh nghiệp nào vào Long An phải thay đổi công nghệ, chứ không mang ô nhiễm từ nơi khác đến. Vừa qua tỉnh đã đóng cửa 10 doanh nghiệp gây ô nhiễm. Quan điểm của tỉnh là doanh nghiệp phải đặt lợi ích của môi trường lên trên lợi nhuận, không thể chấp nhận tình trạng doanh nghiệp làm hệ thống xử lý nước thải nhưng để “ngó”, khi kiểm tra mới vận hành.



Doanh nghiệp: tội 1, cơ quan quản lý: tội 10


Ông Đặng Như Hiển cũng bức xúc không kém gì người dân đang sống ven dòng sông Thị Vải: ai cũng biết cả chục năm qua, dòng sông Thị Vải bị ô nhiễm, nhiều lần bà con đã nêu đích danh địa chỉ gây ô nhiễm. Nhưng các cơ quan quản lý không làm đến nơi đến chốn, chúng ta phải coi trọng ý kiến của dân thì khẩu hiệu “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” mới thực sự có ý nghĩa.

Phó Giám đốc Sở TN-MT Đồng Nai Phan Văn Hết lên tiếng: “Việc khắc phục ô nhiễm sông Thị Vải là cực kỳ khó khăn…, nhưng chúng ta phải cố gắng cải tạo…”.


Không đồng ý với cách trả lời chung chung, ĐB Trương Trọng Nghĩa bày tỏ: Xin hỏi “chúng ta” ở đây là ai? Là Tỉnh ủy, UBND, Sở TN-MT Đồng Nai, Vedan hay là dân? Giờ không phải là lúc có thể nói “chúng ta” nữa mà phải chỉ rõ trách nhiệm thuộc về ai? Dòng sông không có tội, người dân cũng không có tội, để kéo dài là trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước.


Nhiều ĐB lên tiếng: Trong vụ này, dư luận phê phán doanh nghiệp có tội: 1, nhưng nói trách nhiệm thì tội của cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương đến 10. Luật Bảo vệ môi trường đã quy định rõ, vậy trong vụ ô nhiễm sông Thị Vải đã có cơ quan nào bị kiểm điểm và cán bộ nào từ chức chưa? Không chỉ vậy, người dân huyện Cần Giờ TPHCM cũng đã kiến nghị không biết bao nhiêu lần với các ĐB HĐND TP, Quốc hội về tình trạng ô nhiễm của sông Thị Vải (đoạn chạy qua Cần Giờ) nhưng “đâu vẫn vào đấy”.

Ông Hết giải thích: Hiện nay chúng tôi chưa nhận được bản kết luận chính thức của đoàn kiểm tra tình hình ô nhiễm nên chưa thể công bố điều gì. Khi có, chúng tôi sẽ xử lý theo đúng quy trình, buộc Vedan phải làm nghiêm túc và chúng tôi sẽ giám sát chặt chẽ. Chúng tôi cũng sẽ nghiêm túc kiểm điểm tập thể, cá nhân có liên quan.


Nhiều phóng viên theo dõi chương trình lên tiếng: Hiện nay người dân đang làm thủ tục kiện Vedan, vậy sở có thể giúp cho dân những số liệu chứng minh? Ông Hết trả lời ngắn gọn: Chúng tôi đang chờ kết luận chính của đoàn kiểm tra!


Chủ tịch HĐND TP Phạm Phương Thảo cho rằng: Ô nhiễm môi trường đang bao vây tứ bề. Chúng ta cần tập trung bằng một quyết tâm chính trị bằng các luật lệ, quy định của nhà nước và bằng sự giám sát của người dân. Chúng ta rất cần sự phát triển kinh tế nhưng phải là phát triển bền vững với GDP “xanh”. Vấn đề môi trường nếu nhận thức chậm chừng nào thì hậu quả khó lường chừng ấy. TPHCM cũng như các địa phương không thể chờ mà phải chủ động phát huy vai trò phối hợp giữa liên vùng, để xử lý vấn đề này. “Nói không” với các ngành sản xuất gây ô nhiễm là một tín hiệu đáng mừng. Tuy nhiên, công tác tiền kiểm, hậu kiểm phải gắt gao hơn, khi cần thiết, rút giấy phép đầu tư, đình chỉ hoạt động.


Trần Toàn

No comments: